Afweermechanismen en patronen doorbreken

In jouw overlevingspatroon worden door je amygdala verschillende afweermechanismen ingezet.

Welke van de volgende afweermechanismen herken jij als jouw eigen reactie of reacties om bij jouw oude pijn vandaan te blijven?

Angst
Je wordt bang en je maakt je klein in de huidige situatie, zonder dat er daadwerkelijk gevaar dreigt voor jou als volwassene. Door bang te blijven en niet op onderzoek te gaan naar waar die angst vandaan komt, houd je afstand tot je daadwerkelijke pijn. Want zeer waarschijnlijk was je doodsbang in eenzelfde situatie toen je nog heel klein was en je jezelf nog niet kon redden.

Kritiek en boosheid
Je zoekt het bij de ander, je bent kritisch of je wordt boos op iemand anders en je geeft hem de schuld. Door het bij de ander te zoeken, hoef je niet naar jezelf te kijken. Op deze manier sla je links en rechts om je heen, zodat je niet hoeft te kijken naar de pijn die je zo zorgvuldig diep hebt weggestopt.

Hoop
Je hoopt dat je behoeften wel vervuld zullen worden als je nog meer en nog beter je best doet. Perfectionisme wordt vaak door deze hoop gevoed. Als ik nu maar dit doe of als ik maar hard werk, dan verdien ik het wel. Op deze manier probeer je je vroegere onvervulde behoeften alsnog vervuld te krijgen. Wat uiteraard onmogelijk is.

Verdringing van je behoefte
Je maakt jezelf wijs dat je behoeften helemaal niet vervuld hoeven te worden. Met mij gaat het goed, ik heb die cursus of die hulp niet nodig. Ik red me prima alleen. Op deze manier blijf je bij de pijn van je onvervulde behoeften van toen vandaan.

Terugtrekken
Je geeft jezelf de schuld en je gaat in de slachtofferrol zitten. Ik ben toch dom, stom, lelijk, enzovoort. Soms vlucht je in fantasieën. Je doet er alles aan om maar geen verantwoordelijkheid te hoeven nemen en om maar niet te hoeven kijken naar je eigen hechtingspijn.

Als je het lastig vindt om te benoemen welke patronen jij gebruikt, dan kun je dit het beste aan je partner vragen, want die weet het hoogstwaarschijnlijk wel. Overal waar jij oude pijn in je leven tegenkomt, zul je je overlevingspatroon inzetten om jezelf te beschermen. En aangezien je in je liefdesrelatie de meeste oude pijn tegenkomt, kent jouw partner je patronen het beste. Dit geeft jou de kans om patronen te doorbreken.

Een andere mogelijkheid is kijken naar je overtuigingen en bij welk mechanisme die passen. Jouw afweermechanismen komen immers mede voort uit de overtuigingen die je over jezelf hebt gevormd. Hierbij enkele voorbeelden:

Angst
– Ik moet me onzichtbaar maken.
– De pijn die ik in mij draag is groter dan ik kan dragen.
– Ik hoor er niet bij.
– Iemand anders moet voor mij zorgen.
– Ik ben het niet waard.
– Ik ben bang dat de ander boos wordt of me verlaat wanneer ik iets zeg.
– Het is mijn eigen schuld.

Kritiek en boosheid
– Ik mag geen fouten maken, ik moet perfect zijn, want ik ben wat ik doe.
– Kwetsbaarheid staat gelijk aan zwakte.
– Niemand doet het zo goed als ik het doe.
– Ik mag de controle niet verliezen, want overgave is gevaarlijk.
– Ik moet de beste en de sterkste zijn.
– Ik ben niet goed zoals ik ben, ik ben een mislukkeling.
– Ik verdien pas liefde als ik alles goed doe.
– Afwijzing en schaamte zijn het ergste wat me kan overkomen.
– Vertrouwen is goed, controle is beter.

Hoop
– Ik doe er niet toe.
– Ik mag pas ontvangen als ik genoeg heb gegeven.
– Wat anderen over mij denken, is belangrijk.
– Als ik maar heel hard werk, dan ziet hij me wel.
– Als ik me aanpas, ben ik gewenst
– Mijn behoeften worden niet vervuld.
– Met mij gaat het goed, als het met mijn gezin goed gaat.
– ‘Nee’ zeggen is egoïstisch van mij.
– Wat ik wil is niet zo belangrijk, als we het samen maar fijn hebben.

Verdringing van je behoefte
– Kwetsbaarheid is gevaarlijk.
– Ik moet altijd sterk zijn.
– Ik kan en mag geen ‘nee’ zeggen, want dan houdt niemand van mij.
– Mijn gevoelens zijn niet belangrijk.
– Contact is gevaarlijk, want dan kan ik gekwetst of verstikt worden.
– Ik heb veel ruimte nodig om mijzelf te kunnen zijn.
– Er is niemand voor mij.
– Ik heb geen bestaansrecht.

Terugtrekken
– Ik ben geen liefde waard.
– Mensen zijn niet te vertrouwen.
– Wanneer je mensen te dichtbij laat komen, dan verstikken ze je.
– Gevoelens en emoties zijn lastig en moet je vermijden.
– Uiteindelijk sta ik er toch alleen voor.
– Er is niemand die echt om mij geeft.
– Liefde raak je toch altijd weer kwijt.

Niet echt een opbeurend lijstje hè…? Het goede nieuws is dat bewustwording altijd de eerste stap naar verandering en daarmee naar patronen doorbreken is.

En je hoeft het niet alleen te doen. Mocht je hulp nodig hebben bij je bewustwording of bij patronen doorbreken, lees dan mijn boek ‘Toen was Toen en Nu is Nu’, of je kunt contact opnemen via het contactformulier op de website.